Ο διάσημος πίνακας «Η Κραυγή» του Έντβαρτ Μουνκ έρχεται στο προσκήνιο λόγω μελέτης επιστημόνων που υποστηρίζει πως θα πρέπει να θαυμάζεται από απόσταση. Μια διεθνής κοινοπραξία επιστημόνων που επιδιώκουν να εντοπίσουν την κύρια αιτία φθοράς του χρώματος στον καμβά, ανακάλυψε ότι ο Μουνκ χρησιμοποίησε μάλλον κατά λάθος ένα ακάθαρτο σωληνάριο από κίτρινο καδμίου που μπορεί να ξεθωριάσει και να ξεφλουδίσει από σχετικά χαμηλή υγρασία, ακόμα και από την αναπνοή των ανθρώπων που θαυμάζουν την «Κραυγή» από κοντά.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι αρχικά φωτεινές κίτρινες πινελιές του πίνακα έχουν μετατραπεί σε υπόλευκο χρώμα στο ηλιοβασίλεμα και στην περιοχή του λαιμού της κεντρικής φιγούρας. Το παχύρρευστο αδιαφανές κίτρινο χρώμα στη λίμνη ξεφλουδίζει επίσης από τον καμβά, ο οποίος είχε κλαπεί το 2004 και ανακτήθηκε δύο χρόνια αργότερα. «Αποδείχθηκε ότι αντί να χρησιμοποιήσει καθαρό θειούχο κάδμιο όπως έπρεπε να είχε κάνει, προφανώς χρησιμοποίησε επίσης μια βρώμικη έκδοση, μια όχι πολύ καθαρή έκδοση που περιείχε χλωρίδια», δήλωσε ο καθηγητής Koen Janssens από το Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας. «Δεν νομίζω ότι ήταν σκόπιμη χρήση – νομίζω ότι αγόρασε ένα όχι υψηλό επίπεδο βαφής.
«Κληρονόμησα δύο από τους πιο φοβερούς εχθρούς της ανθρωπότητας –την κληρονομιά της φυματίωσης και της παραφροσύνης– η ασθένεια, η τρέλα και ο θάνατος ήταν οι μαύροι άγγελοι που στάθηκαν στο λίκνο μου. Eπάνω: Η εκδοχή του 1895 του πίνακα του Έντβαρντ Μουνκ «Η Κραυγή».
Το 1910 η χημική βιομηχανία που παράγει τις χημικές χρωστικές υπήρχε, αλλά δεν σημαίνει ότι είχε τον ποιοτικό έλεγχο του σήμερα». Επιστήμονες από το Βέλγιο, την Ιταλία, τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία συμμετείχαν στην έρευνα. Αρχικά δοκίμασαν εάν η μείωση της έκθεσης του πίνακα σε φως μπορεί να είναι το κλειδί για την προστασία του από περαιτέρω φθορά. Αλλά, αποδείχθηκε ότι το φως δεν είναι πραγματικά πολύ επιβλαβές, οπότε δεν είχε νόημα να μειωθούν τα επίπεδα φωτός. «Πρέπει να ασχοληθούμε με την υγρασία στο μουσείο, ή να απομονώσουμε το κοινό από τον πίνακα, έτσι ώστε κανείς να μην αναπνέει στην επιφάνεια του πίνακα», δήλωσε ο Koen Janssens. Πρόσθεσε: «Όταν οι άνθρωποι αναπνέουν παράγουν υγρασία, οπότε γενικά για πίνακες δεν είναι καλό να είναι πολύ κοντά στην αναπνοή όλων των περαστικών».
Έντβαρτ Μουνκ
Το Μουσείο στο Όσλο αναμένεται να μετακομίσει το έργο σε μια νέα τοποθεσία φέτος και τα ευρήματα των ερευνητών πρέπει να ενσωματωθούν στον τρόπο με τον οποίο θα εκτίθεται ο πίνακας στο μέλλον. Ο Janssens είπε: «Μπορούν να λάβουν κάθε είδους αποφάσεις σχετικά με το πώς θα προβάλουν και θα προστατεύσουν το έργο από οποιεσδήποτε περιβαλλοντικές συνθήκες και να γίνουν ρυθμίσεις για τη μείωση της σχετικής υγρασίας». Η ανακάλυψη της ευθραυστότητας του πίνακα έγινε μέσω απεικόνισης φωτισμού του καμβά για να δείξει πού συμπεριφερόταν το χρώμα διαφορετικά, αλλά και ανάλυση μικροσκοπικών θραυσμάτων χρώματος στις πινελιές του Μουνκ και σε έναν αυθεντικό σωλήνα από χρώμα που χρησιμοποίησε.
Ο Janssens είπε: «Όταν φωτίζετε τη ζωγραφική με υπεριώδες φως, αυτό που επιστρέφει είναι ένα είδος πορτοκαλί φωτός σε ορισμένα σημεία και εκεί είναι που το χρώμα δεν είναι σε τόσο καλή κατάσταση. Προσπαθήσαμε να καταλάβουμε γιατί. Αυτή η πορτοκαλί φωτεινότητα φαινόταν να σχετίζεται με τη φθορά». Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η αλλαγή των συνθηκών υπό τις οποίες εκτίθεται η «Κραυγή» θα επιβραδύνουν την υποβάθμιση, αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να γίνει για μια βλάβη που είναι ορατή στην κάτω αριστερή γωνία.
