Τελευταία «Αποκαλυπτικά» μια χρονιάς που τηλεοπτικά, για μας κράτησε 11 μήνες, σαν προσωπική γιορτή, πια, ενός τέλους προσήλωσης και συγκέντρωσης, στο πιο αγαπημένο ελληνικό νησί! «Στην Κύπρο τη θαλοσσοφίλητη», όπως λέει ο Σεφέρης! Ο Μένιος τη λατρεύει! Την άλλη σεζόν, «οπωσδήποτε κάθε δυο μήνες θα βγάζουμε εκπομπές απ το Νησί». Από ψηλά είναι αλήθεια αυτό το «χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στη θάλασσα»! Ίσια, με πράσινη δαντέλα στα ακρογιάλια της και με χρυσοκαφέ και σκούρο λαδί όλο ελιά και Ελλάδα στην γη της. Στην άκρη των νησιών του Αιγαίου, που πάντα απ το αεροπλάνο, κοιτώντας χαμηλά, μοιάζει με ένα κολιέ με άνισες υπεροχές χάντρες να τελειώνουν, χορεύοντας στο πιο βαθύ μπλε του κόσμου, σ αυτήν: στο Νησί της Αφροδίτης!
Γράφει η Αλεξάνδρα Τσόλκα
Από το 6000 π.Χ εδώ, στον Πολιτισμό της Χοιροκοιτιάς, πόλη μεγάλη, όριζε το πώς ζει η ανθρωπότητα στην αυγή της, με πολιτισμένο σαν απ το μέλλον κάποιας αναπόφευκτης ειρήνης! Αχαιοί και Αρκάδες, παλαιοί Κύπριοι και μετά Φοίνικες και όλοι μαζί. Στην άκρη του ελληνικού κόσμου, της ανατολής, αλλάζουν κατακτητές και πάντα επαναστατούν. Οι λαοί της θάλασσας, Ασσύριοι και Αιγύπτιοι μετά και Πτολεμαίοι να συγκρούονται με Αντιγονίδες και Ρωμαίοι αγριεμένοι και υπεροπτικοί όπως όλοι οι άδικοι κατακτητές. Να θέλουν όλοι το δρόμο της. Να χρειάζονται το χαλκό της για να κόψουν νομίσματα. Στο Βυζάντιο επαναστατούν μαζί με τους Κρητικούς γιατί δε σκύβουν κεφάλι στον αυτοκράτορα. Και πιο αγριεμένοι και υπεροπτικοί όπως όλοι οι άδικοι κατακτητές ένα game of thrones ορισμένο εδώ, πραγματικό, ικανό να ξεπερνά και την πιο ισχυρή συγγραφική φαντασία.
Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, οι Ναϊτες που είναι πολύ της μόδας σήμερα, αλλά έπνιξαν στο αίμα το Νησί, όταν –αλίμονο!- επαναστατούσε! Και πάπες και παπάδες! Και βενετσιάνοι και Οθωμανοί! Και μεγάλες οικογένειες πανίσχυρες και φόνοι και σκοτωμοί και κακό μεγάλο πάντα. Και ο τόπος πέρα από κάθε ζαριά των ισχυρών της Ιστορίας; Ελληνικός! Και σήμερα, απομεινάρια αρχαιολογικά, κρυμμένα ανθρώπων που γίναν σκόνη, έργα, στην αρχαία γη και μουσεία και αρχιτεκτονικές γειτονιές. Τόσο ωραίο το νησί! Σα γαλανό αγκάθι να σου τρυπάει την καρδιά…
Και αυτό το τεράστιο κακό, σαν ξεραμένο αίμα, σαν βουβή οδύνη στον αέρα για όλους τους Αγνοούμενους που κανέναν διεθνές δίκαιο δε νοιάστηκε, σα χαλασμός στον όγκο του νησιού, με το κόκκινο πατημένο σε έκταση τεράστια και ένα μισοφέγγαρο, απειλητικό, φρικτό, χωρίς ουρανούς να το φιλοξενούν μόνο να γεννιέται απ το δαιμονιακό! Μετά η Λάρνακα! Καυτή! Κυριολεκτικά! Πρωί πρωί και αχνίζει η γη της! Η μέρα θα φτάσει τους 42 βαθμούς υπό σκιάν, λέει! Το αεροδρόμιο της υπερσύγχρονο, με μηχανήματα και έλεγχο απ τους πλέον λεπτομερείς! Ασφάλεια! Γύρω παντού στρατιώτες με όπλα! Πινακίδες στα αγγλικά πολλές να απευθύνονται στους πολίτες της Μεγάλης Βρετανίας.
Το Νησί, ούτως ή άλλως, έχει την αύρα της αυτοκρατορίας των βρετανικών λεόντων, με καυτή ανάσα αγέρα. Οδηγούν στα αριστερά, τα τιμόνια τους είναι αντίθετα απ αυτό που έχουμε συνηθίσει, η συμπεριφορά των Ελλήνων έχει κάτι απ την βρετανική ευγένεια ανάμικτη με την περηφάνια, όμως, την αγωνιστικότητα, το σοφό χαμόγελο αυτής της αρχαίας, ντόπιας ράτσας! Μεγάλοι δρόμοι! Άγνωστες διαφημίσεις, στην ίδια γλώσσα, σα περίεργο όνειρο. Άνθρωποι με όμοια σκούρα χαρακτηριστικά και τα ζεστά μάτια… “… Όμως το ξύλινο μαγγανοπήγαδο— τ’ αλακάτιν, κοιμισμένο στον ίσκιο της καρυδιάς, μισό στο χώμα και μισό μέσα στο νερό, γιατί δοκίμασες να το ξυπνήσεις; Είδες πως βόγκηξε. Κι εκείνη την κραυγή βγαλμένη απ’ τα παλιά νεύρα του ξύλου γιατί την είπες φωνή πατρίδας;» -και πάλι ο Σεφέρης φυλακίζει τα αισθήματα σε λέξεις για τη Κύπρο.
Δρόμος όλο ευθείες και λευκά σπίτια και φως και πολύ ήλιος, μαρτυριάρης να ξασπρίζει ότι πέφτει στις αρπακτικές ακτίνες του. Η Λευκωσία! Η παλιά πόλη απ τη μια, οι σύγχρονοι δρόμοι, η ζωή σε μοντέρνους ξέφρενους ρυθμούς. Και τα πιο προχωρημένα μαγαζιά του κόσμου, με την αίσθηση της Αγγλικής φαντασίας και εμπορικότητας, το περισσότερο. Ένας υπερσύγχρονο mall όπως τα αμερικάνικα! Το Hilton με τους φοίνικες, τη τεράστια πισίνα, τον κοσμοπολιτισμό του. Πολλοί Άραβες, από χώρες που οι γυναίκες δε κρύβουν τα πρόσωπα τους.
Πολύ χρήμα να περνά δίπλα σου σε τακουνιά και όλο μάρκες ρολόγια και δροσερά, πανάκριβα μπλουζάκια. Ένα ζευγάρι πανύψηλων Ρώσων, με πόδια σα πλοκάμια να ξεκινάνε λες, απ τις μασχάλες τους και με δέρματα φτιαγμένα για χιόνι, στέκονται δίπλα σε δυο Αφροαμερικανούς αθλητές, με βαριά προφορά και τεράστια άκρα, σμίγοντας διεθνιστικά τις αποχρώσεις, τις κουλτούρες, το δυνατό κάθε συνάντησης που ονειρεύτηκαν και έκαναν πραγματικότητα οι άνθρωποι! Αυτοκίνητα λιμουζίνες να φυσάνε στο πέρασμα τους και οι φήμε τους τζαμένιες, αντανακλάσεις να κρύβουν τον πλούτο με μυστήριο. Ο Μάριος, επιχειρηματίας, μιλά για την Ελλάδα, κάνοντας μια βουτιά, πριν γυρίσει στο γραφείο του.
Η Στάλλω αφήνεται στον ήλιο, μοιράζοντας τη ζωή της σε Λευκωσία, Λαγονήσι, Λονδίνο. Ένας κύριος, τραπεζίτης, με ένα ρολόι στο χέρι που κοστίζει μάλλον περισσότερο από όσα θα βγάλω στην υπόλοιπη ζωή μου! Δε φυσάει καθόλου! Νυχτώνει και η πόλη τυλίγεται με το μαύρο της διαφάνειας, όπου στο κέντρο σαν, ψυχή, φωτάκια σαν αστέρια σε επίγειο ουρανό! Ένα νησί πυγολαμπίδες στο σκοτεινό νερό της απέραντης έκτασης…
Εκεί που περπατάς, το σκοτάδι, πιο μοχθηρό και στέρεο από ποτέ, καταπίνει σαν Αδης. Κόβεται η Λευκωσία στη μέση. Ο φωτισμένος δρόμος οδηγεί σε ένα τοίχο θαρρείς χτισμένο από στεναγμούς και θρήνους. Πράσινη γραμμή. Από δω κανονική ζωή και από κει, απόλυτο σκοτάδι, που μοιάζει να χει μάτια θηρίου κρυμμένα πίσω από ακόμα πιο σκοτεινούς όγκους! Η κατεχομένη πατρίδα βογγάει πίσω απ την κουρτίνα αυτή θανάτου! Μήνυμα! Η τεχνολογική εποχή υπενθυμίζει την παρουσία στο άχρονο της Ιστορίας.
«Αλεξάνδρα μου, με την όμορφη και τηλεοπτική σου παρέα. Σας βλέπω! Σας παρακολουθώ απ την Αθήνα, απ τους Αμπελόκηπους, τη γειτονιά μου. Στον απόηχο της εκπομπής και αφού κάνετε σεργιάνι στα σοκάκια της Λευκωσίας, όπου βρεις μια εκκλησιά, άναψε, σε παρακαλώ, ένα κερί, για το αγαπημένο μου αδελφό, τον Δημήτρη, που κοιμάται στην Κύπρο σαν ήρωας από το ’74. Με χαμόγελο όλα αυτά, γιατί έτσι πλατιά, χαμογελούσε συνέχεια ο Δημήτρης. Καλή επιστροφή να έχετε όλοι. Τα λέμε…»… Η Γιώτα Γιάννα! Αυτό το ξωτικό της μουσικής! Η Τζάνις Τσοπλιν με φυσαρμόνικα στην απόλυτη αιώρηση του βαρύτατου λαϊκού τραγουδιού της νύχτας και της ζάλης με την υψηλή τέχνη της μεγάλης εθνικής ποίησης των θηρίων σαν τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι και τον Τσιτσάνη, τον Μάρκο, σήμερα τον Κραουνάκη! Πόνος! Μνήμη! Αιώνιος αγώνας…
Γύρω και μες στα φωτά, νέα παιδιά, χορός, ρυθμός, ζωή να ξεχύνεται σαν ξόρκι πάνω απ την Λευκωσία, στην Αγία Νάπα, στο Παραλίμνι, στην υπέροχα λαμπερή σαν Κυανή Ακτή και Μαϊάμι, Λεμεσό! Ερωτεύονται συνέχεια, φλερτάρουν, καίνε όπως η νύχτα, η τελευταία του Ιουλίου, αυτά τα νιάτα! Μοχίτο και κοκτέιλ χρωματιστά! Θάλασσες γεμάτες μετά τα μεσάνυχτα για δροσιά κάτω απ τα άστρα. Ευλογημένο νησί! Όμορφο νησί! Αιώνιο όσο η γλώσσα του και ο ανθρώπινος πολιτισμός! Ωραία πατρίδα! Ιερή γή! «Στον Κόσμο της Κύπρου, Μνήμη και Αγάπη …Κύπρον, ου μ’ εθέσπισεν…»
