Φασώνομαι. Φιλιέμαι. Σαλιαρίζω. Αν και ένα τέτοιου είδους θερμό φιλί συχνά απεικονίζεται σαν μια συνηθισμένη συμπεριφορά κατά τη διάσκεια σεξουαλικών συναντήσεων και ρομαντικών σχέσεων σε όλο τον κόσμο, ένας αυξανόμενος όγκος ανθρωπολογικών και αρχαιολογικών στοιχείων λέει μια εντελώς διαφορετική ιστορία, σύμφωνα με την Aylin Woodward στη The Wall Street Journal.
Σε μια νέα ανάλυση που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη στο περιοδικό Science, οι ερευνητές υπογραμμίζουν παλαιότερα ευρήματα ότι αυτού του είδους τα φιλιά, τα πιο θερμά, δεν συναντώνται σε όλους τους πολιτισμούς.
Τα θερμά φιλιά μεταξύ σεξουαλικών συντρόφων συνήθως συμβαίνουν -και συνέβαιναν και πριν από χιλιετίες- σε κοινωνίες με διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι εξέτασαν αρχαία κείμενα και σύγχρονες αναφορές.
«Στις σύγχρονες κοινωνίες και κοντά στην εποχή των σύγχρονων κοινωνιών, δεν ήταν και δεν είναι καθόλου ευρέως διαδεδομένα», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της ανάλυσης Troels Arboll, όσον αφορά τα ρομαντικά φιλιά.
Μια έκθεση του 2015 διαπίστωσε ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι παρούσα στην πλειονότητα των σύγχρονων πολιτισμών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνιών της υποσαχάριας Αφρικής όπως στους Hadza ή τους Maasai που είναι πιο ισότιμες.
«Φαίνεται να υπάρχει μια τάση τα ρολμαντικά φιλιά να συναντώνται περισσότερο στις κοινωνίες με υψηλό βαθμό κοινωνικής στρωματογραφίας» ή εκεί που οι άνθρωποι είναι κατηγοριοποιημένοι σε κοινωνικοοικονομικά επίπεδα, ανέφερε ο Arboll, προσθέτοντας ότι αυξανόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι αυτή η τάση υπήρχε και στον αρχαίο κόσμο. Ο ίδιος είναι επίκουρος καθηγητής Ασσυριολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης που μελετά τους πολιτισμούς της αρχαίας Μεσοποταμίας.
Η παλαιότερη καταγραφή αυτού του είδους φιλιών, σύμφωνα με τη νέα έρευνα, μπορεί να εντοπιστεί στην αρχαία Μεσοποταμία —μια γεωγραφική περιοχή κατά μήκος των ποταμών Ευφράτη και Τίγρη που κάλυπτε το σημερινό Ιράκ και τη Συρία. Η καταγραφή χρονολογείται περίπου πριν από 4.500 χρόνια, τουλάχιστον μια χιλιετία παλαιότερα από ό,τι πιστεύαμε κάποτε. «Αυτό σίγουρα θέτει το ερώτημα πόσο πίσω πρέπει να τοποθετήσουμε αυτή την πράξη», είπε ο Arboll.
Η παλαιότερη αναφορά στο ρομαντικό-σεξουαλικό φιλί εντοπίζεται σε ένα χειρόγραφο της Εποχής του Χαλκού από την Ινδία που χρονολογείται περίπου στο 1500 π.Χ. Περίπου 500 χρόνια αργότερα, αυτό το μάγκωμα των χειλιών περιγράφεται στο «Mahabharata», σε ένα ινδουιστικό έπος. Οι ερευνητές έχουν υποθέσει ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά εξαπλώθηκε παγκοσμίως από αυτό το γεωγραφικό και χρονικό σημείο προέλευσης.
Ωστόσο, ο Arboll αξιολόγησε τα αρχαία κείμενα της Μεσοποταμίας -γραμμένα σε σφηνοειδή γραφή, ένα σύστημα που ήταν τότε τοπικό στη Μέση Ανατολή- που περιέγραφαν ένα τέτοιο φιλί ως μέρος της ρομαντικής οικειότητας που ξεκίνησε γύρω στο 2500 π.Χ. Αυτά τα κείμενα, γραμμένα σε πήλινες πλάκες, ήθελαν τα παντρεμένα ζευγάρια να φιλιούνται και την πράξη να σχετιζόταν με σεξουαλική επιθυμία και ερωτοτροπία, ή πιθανώς μια δραστηριότητα μετά τη συνουσία.
Το φιλί θα μπορούσε να ήταν, και εξακολουθεί να είναι, ένα μέσο αξιολόγησης της ποιότητας του πιθανού συντρόφου μας, σύμφωνα με τη συν-συγγραφέα της ανάλυσης Sophie Rasmussen, βιολόγο και νεώτερη ερευνήτρια της Ερευνητικής Μονάδας Διατήρησης Άγριας Ζωής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Η Shelly Volsche, ανθρωπολόγος του Boise State University που δεν συμμετείχε στη νέα εργασία, είπε ότι βρήκε την ανάλυση του διδύμου πειστική. Είπε, ωστόσο, ότι οι άνθρωποι που έγραφαν αυτά τα αρχαία κείμενα και «στοχάζονταν τα φιλιά» ήταν εκείνοι με υψηλότερη κοινωνική θέση και περισσότερο ελεύθερο χρόνο. «Το ερώτημα παραμένει: Ο μέσος άνθρωπος στη Μεσοποταμία ή στις αρχές της δημιουργίας της Ινδίας φιλιόταν;» αναρωήθηκε η Volsche.
Τα ρομαντικά φιλιά είναι παρόντα σε λιγότερους από τους μισούς πολιτισμούς στη Γη σήμερα, σύμφωνα με την έρευνα του 2015, η οποία εξέτασε 168 πολιτισμούς από κάθε ήπειρο εκτός από την Ανταρκτική. Δύο από τους συν-συγγραφείς της έκθεσης -η Volsche και ο ανθρωπολόγος του Πανεπιστημίου της Νεβάδα, του Λας Βέγκας, William Jankowiak- είπαν ότι βρήκαν πως τα ρομαντικά φιλιά φαίνεται να αυξάνονται στην πράξη καθώς μια κοινωνία αναπτύσσει ιεραρχίες, κοινωνικές δομές και εμπόριο.
Καμία από τις σημερινές κοινωνίες που ζουν κοντά στη ζώνη του Ισημερινού δεν φιλιέται με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με την Volsche. «Κάποιοι το βρίσκουν αρκετά αηδιαστικό -ακόμα και υποτιμητικό», είπε, καθώς οι γονείς σε αυτές τις κοινωνίες συνήθως φιλούν-ταΐζουν τα παιδιά τους, μασώντας φαγητό και μεταφέροντας το από στόμα σε στόμα.
«Πολλές από αυτές τις ομάδες ανθρώπων δεν δείχνουν “ρομαντική στοργή” όπως εμείς», είπε η Volsche. Έχουν ένα διαφορετικό είδος ρομαντισμού που βασίζεται εν μέρει στην αξιοπιστία και τη φροντίδα ο ένας του άλλου και των παιδιών, είπε. Ένας άντρας Hadza μπορεί να κρύβει λίγο επιπλέον μέλι για να το δώσει ως «δώρο» στην έγκυο σύζυγό του, ή μπορεί να υπάρχουν κάποιες αγκαλιές ή μερικά «αέρινα φιλιά» στο μάγουλο, αλλά αυτό είναι περισσότερο ένα πεταχτό φιλί και όχι ιδιατέρως θερμό, πρόσθεσε.
Οι συγγραφείς μιας μελέτης του 2022 ισχυρίστηκαν ότι η εμφάνιση και η εξάπλωση του ρομαντικού-σεξουαλικού φιλιού κατά την Εποχή του Χαλκού θα μπορούσε να έχει συμβάλει στην εξάπλωση από στόματος μεταδιδόμενων ασθενειών όπως ο ιός του απλού έρπητα τύπου 1, μία λοίμωξη που μεταδίδεται κυρίως μεταξύ γονέων και παιδιών και επηρεάζει τα δύο τρίτα του ανθρώπινου πληθυσμού σήμερα.
Ωστόσο, ένα σημαντικό στοιχείο της πρόσφατα δημοσιευμένης ανάλυσης, σύμφωνα με τους Arbοll και Rasmussen, είναι ότι το ρομαντικό φιλί δεν είχε ένα μόνο σημείο προέλευσης στον κόσμο και θα μπορούσε να είναι ακόμη παλαιότερο από ό,τι υποδηλώνουν αρχαία κείμενα. Έρευνα που βασίστηκε σε αρχαίο DNA που συλλέχτηκε από τα ξαδέρφια μας από τον Νεάντερταλ, υποδεικνύει μάλιστα ότι αντάλλαζαν σάλιο μεταξύ τους και με σύγχρονους ανθρώπους -υπονοώντας πιθανές συνεδρίες που αφορούσαν αυτούς τους εξαφανισμένους ανθρώπινους προγόνους.
«Απλά, δεν προέκυψε ξαφνικά», είπε ο Rasmussen για το ρομαντικό φιλί. «Οπότε δεν ήταν ένα ξαφνικό βιολογικό έναυσμα μετάδοσης ασθενειών».
Η Charlotte Houldcroft, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και συν-συγγραφέας της μελέτης του 2022, είπε ότι χαιρετίζει τα νέα δεδομένα που βοηθούν τους επιστήμονες να κατανοήσουν το πώς εξαπλώθηκαν τα αρχαία παθογόνα κατά την ανθρώπινη ιστορία, ειδικά αν αυτά τα παθογόνα εκμεταλλεύτηκαν τις αλλαγές στη συμπεριφορά μας. Η ίδια δεν συμμετείχε στη νέα έρευνα.
Η Jankowiak είπε ότι το ρομαντικό φιλί προέκυψε μεταξύ της ελίτ των αρχαίων, ιεραρχικών κοινωνιών -όπως αυτές που υπήρξαν στη Μεσοποταμία- και έπειτα διαχύθηκε προς τα έξω. Η ελίτ επιδίωξη της ευχαρίστησης, πρόσθεσε, άλλαξε τη σεξουαλική απελευθέρωση σε μια ερωτική συνάντηση: «Σε αυτό το περιβάλλον, ανακαλύφθηκε το φιλί».
