Η Nacional είναι μία εξαιρετικά εκλεκτή ποικιλία σπόρων κακάο που ευδοκίμησε για αιώνες στη Λατινική Αμερική, κυρίως στον Ισημερινό και το Περού. Μάλιστα, ο συγκεκριμένος σπόρος θεωρείται πως έχει ιστορία 5.300 χρόνων και είναι από τους πρώτους που ανακαλύφθηκε από τον άνθρωπο.
Τα τελευταία χρόνια όμως, εξαιτίας της ανάμιξης της με άλλες, πιο διαδεδομένες, οικονομικότερες ποικιλίες, θεωρήθηκε πως βρίσκονταν πλέον σε εξαφάνιση και το 2009 σε μια δραματική ανακοίνωση του το ινστιτούτο έρευνας για τον αγροτικό τομέα του Ισημερινού υπολόγισε πως μόλις 6 ανά 11.000 δέντρα κακάο διέθεταν 100% «καθαρό» τον σπόρο Nacional.
Λίγο νωρίτερα, το 2007, είχε εγκατασταθεί στην κοιλάδα του Piedra de Plata, στις ράχες των ορεινών όγκων του Arriba, στην κακαοπαραγωγική επαρχία Manabi, ο Jerry Toth. Ο Αμερικανός, μέσα από ένα ξυλόσπιτο με μπαμπού, στην καρδιά του τροπικού δάσους, ξεκίνησε να φτιάχνει μαζί με ντόπιους σοκολάτα με το χέρι, χρησιμοποιόντας σπόρους Nacional και προσελκύοντας το ενδιαφέρον μέσα από την περιπέτεια της ζωής του.
Ο Toth, δημιουργός της ΜΚΟ Third Millennium Alliance (TMA), σε συνεργασία με τοπικό οργανισμό και άλλους δύο ειδικούς στην παραγωγή και την έρευνα πάνω στους σπόρους κακάο, έφτιαξαν την εταιρεία To’ak, συμβάλλοντας τα μέγιστα στη διάσωση δέντρων Nacional που υπό άλλες συνθήκες θα είχαν εξαφανιστεί.
Η To’ak σήμερα έχει την πρωτοτυπία να παράγει περιορισμένη ποσότητα μίας φοβερά εκλεκτής και σπάνιας ποικιλίας κακάο και μάλιστα κάθε χρόνο παράγονται μόλις 200 συσκευασίες. Πρόσφατα μάλιστα κυκλοφόρησε μία νέα σοκολάτα που έχει ωριμάσει για τέσσερα χρόνια σε κιβώτια κατασκευασμένα από εκλεκτή ξυλεία, καταρρίπτοντας το δικό της περσινό ρεκόρ στην τιμή της και φτάνοντας τα 650 δολάρια.
Αλλά εκτός από την ποιότητα των υλικών και την ιστορία τους, μέγα ρόλο παίζει και το μάρκετινγκ. Όπως τονίζουν οι ιδιοκτήτες της εταιρείας στο Fox Business, «τον περασμένο χρόνο η ‘vintage’ έκδοση της ποικιλίας, όπως και οι άλλες ανάλογες ποικιλίες vintage που κυκλοφορούν, έγινε ανάρπαστη.
Η ζήτηση, όπως στις δημοπρασίες αντίστοιχων προϊόντων, εκτίναξε την τιμή της» που από τα 385 δολάρια έφθασε σχεδόν στο διπλάσιο ποσό. Μία προοπτική που προοικονομεί ακόμη μεγαλύτερες τιμές στο μέλλον, όταν στη λίστα αναμονής για την απόκτηση μίας τέτοιας σοκολάτας ο μέσος χρόνος είναι περίπου δύο μήνες. Είναι λογικό κάποιος να αναμένει πως η κυκλοφορία της σοδιάς 2016, που ακόμη ωριμάζει, θα φθάσει και τα χίλια δολάρια.
